Ninfèio
Nymphaea alba
Nymphaeaceae
Àutri noum : Crespo-d'aigo, Erbo-d'infèr, Vié-malaut, Ninfo.
Noms en français : Nénuphar blanc, Grand Nénuphar.
Descripcioun :La ninfèio fai de gròssi fueio redouno escavado dóu coustat dóu pecou (aquéli de dessouto l'aigo soun mai primo). Se recounèis eisadamen peréu emé si gràndi flour blanco que li petalo de l'en dedins soun acabado pèr d'antèro.
Usanço :Se fai de farino emé lou rizoumo qu'èi riche en empés (d'amidoun). Desempièi Pline l'erbo-d'infèr èi recoumendado pèr empacha de benda. Se dis que li mounge n'en manjavon à l'age-mejan. Poudèn pensa que lou noum de vié-malaut vèn d'acò. Li flour ajudon à caga.
Port : Erbo
Taio : 0,5 à 3 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Idroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Nymphaea
Famiho : Nymphaeaceae
Ordre : Nympheales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : >6
Ø (o loungour) flour : 2,5 à 8 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Mai à óutobre
Liò : Aigo
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Nymphaea alba L., 1753
Afatoulié
Prunus brigantina
Rosaceae
Àutri noum : Afatounié, Afatourié, Afàtou.
Nom en français : Prunier de Briançon.
Descripcioun :L'afatoulié se recounèis l'estiéu à si afàtous (abrignoun, afatoun) verd pièi jaune. Flouris au printèms emé de pichòti flour blanco d'ounte sorton de lònguis estamino. Li fueio, que sèmblon à li de l'ambricoutié vènon bèn à l'après.
Usanço :Se fai de counfituro emé lis afàtous (emé proun de sucre !), e d'òli de marmoto emé lis amandoun (meseioun). Fau aperaqui 10 000 amandoun pèr n'en faire un litre. J.-R. Fortoul, op.cit., ramento que lis afàtous èron descalagna dóu tèms di lòngui vihado. L'òli èi bon pèr la cousino e pèr sougna li macaduro e lou mau d'os. Se metié un tros de pan dins la sartan pèr leva la forto óudour de l'òli : "Lou pan surbiò lou gros dal fouort de l'óli, l'amarun". Lou darrié moulin s'arestè de vira en 1923 à Suzo (CN).
Port : Aubre
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Prunus
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Sebisso
- Prado
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Prunus brigantina Vill., 1786